Yenilenebilir enerji üreten santralleri desteklemek amacıyla EPDK ve EPİAŞ tarafından işletilen sisteme YEKDEM denir. Yekdemin açılımı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması ‘dır.
Türkiye’de çevreci enerji üretmek; enerjiyi güneş, rüzgar, hidro gibi kaynaklardan karşılayarak ithalatı azaltmak, enerji maliyetini düşürmek ve çevreyi korumak amaçlanmaktadır. Bu konuda güneş panelleri, rüzgar türbinleri ve barajların artması için yenilenebilir enerji üretim santrallerine teşvikler verilmekte ve desteklemeler yapılmaktadır. Bu desteklemelerden biri de YEKDEM olmaktadır.
YEKDEM’den kimler faydalanabilir?
YEKDEM’den yararlanabilen üretim santralleri 5346 sayılı kanunda; Güneş, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dâhil), dalga, akıntı enerjisi ve gel-git ile kanal veya nehir tipi veya rezervuar alanı 15 kilometrekarenin altında olan hidroelektrik üretim santrali kurulmasına uygun elektrik enerjisi üretim santralleri olarak listelenmiştir.
YEKDEM Desteği Nasıl Alınır?
Üretim santralleri lisanslı ve lisanssız olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Lisanssız elektrik üretim limiti GES’ler (Güneş Enerji Santrali) için en yüksek 1 MWh’dir. 1 MWh’in üzerinde lisanssız yenilenebilir enerji üretimi yapılamamaktadır. Lisanssız elektrik üretiminde mahsuplaşma görevli dağıtım ve tedarik şirketleriyle yapılmaktadır.
Türkiye’de elektrik üretiminde lisans alabilmek için birçok prosedür vardır. Üretim lisansını gerekli bilgi ve belgeler, kabuller yapılıp başvurular tamamlandıktan sonra incelemeler sonucu EPDK tarafından verilmektedir. Lisans alındıktan sonra elektrik ticareti Türkiye’de enerji piyasasının işletmecisi olan EPİAŞ üzerinden yapılmaktadır.
Lisansını aldıktan sonra YEKDEM desteği almaya hak kazanıp başvurusu onaylanan santraller EPİAŞ’ta günlük bahsi geçen piyasalar üzerinden elektrik satışı yapar. EPİAŞ’ın piyasa kurallarına göre gün öncesi ve gün içi piyasasında günlük olarak yapılan ticaretin geliri günlük olarak alınır. YEKDEM desteği olan üretim santralleri, EPİAŞ’ın aylık uzlaştırmaları sonrası ay içinde yaptığı elektrik satışının geliri destekleme fiyatı gelirinden düşülerek aradaki fark ödemesi ilgili santral sahibine yapılır.
YEKDEM Birim Bedelini Nasıl Takip Edebilirim?
Her ayın 15’inden sonra https://seffaflik.epias.com.tr/transparency/uretim/yekdem/birim-maliyeti.xhtml adresinden bir önceki ayın gerçekleşen YEKDEM birim bedeli görülebilir.
- YEKDEM katılımcıları ve elektrik tedarikçileri için YEKDEM kapsamında yapılan üretim karşılığı bedel ve maliyet hesaplaması yapılır.
- YEKDEM uzlaştırması aylık olarak gerçekleştirilir.
- YEKDEM uzlaştırılması Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi Ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik Madde 12, Madde 13, Madde 14, Madde 15, Madde 18 ‘e göre gerçekleştirilmektedir.
- YEKDEM birim maliyeti, YEKTOB ile yek geliri arasındaki farkın tedarik kapsamındaki çekişe oranına denir. YEKDEM birim maliyeti aylık olarak hesaplanır.
